اگر برای اپلای دکتری آماده می‌شوید، حتماً یکی از مراحل مهمی که باید از آن سربلند بیرون بیایید، مصاحبه با استاد یا گروه آموزشیاست. خیلی‌ها نمی‌دانند که در این مصاحبه‌ها چه سؤالاتی مطرح می‌شود و چگونه باید به آن‌ها پاسخ داد تا شانس پذیرش بالا برود. در این مطلب به مهم‌ترین سؤالاتی که ممکن است از شما پرسیده شود و نکاتی برای پاسخگویی مؤثر و حرفه‌ای اشاره می‌کنیم:
1. لطفاً خودتان را معرفی کنید.
در این بخش باید معرفی شما نه خیلی کوتاه و نه خیلی مفصل باشد. سعی کنید بر مهارت‌ها، سوابق تحصیلی، پژوهشی و علایق علمی خودتان تمرکز کنید. چیزهایی بگویید که به پژوهش دکتری مربوط هستند، نه همه‌ی کارهایی که تاکنون انجام داده‌اید. سعی کنید نکاتی را مطرح کنید که با علایق و سوابق مصاحبه کننده اشتراک بیشتری داشته باشند.
۲. چرا این دانشگاه و این استاد را انتخاب کردید؟
قبل از مصاحبه، حتماً درباره‌ی گروه پژوهشی و سوپروایزر مطالعه کنید. اگر مقاله‌ای از او خوانده‌اید یا پروژه‌ای برایتان جالب بوده، حتماً اشاره کنید. پیدا کردن نقطه اشتراک بین علایق شما و مسیر تحقیقاتی استاد می‌تواند تأثیر زیادی بگذارد.
۳. در مورد پایان‌نامه کارشناسی ارشد خودتان بگویید.
توصیه می‌کنم در کمتر از ۳ دقیقه موضوع پایان‌نامه، روش تحقیق، نتایج اصلی و اهمیت آن را توضیح دهید. اگر مقاله‌ای از پایان‌نامه منتشر شده، حتماً ذکر کنید.
۴. مقالات تان را بیشتر توضیح دهید
ممکن است از شما بخواهند یکی از مقالاتتان را شرح دهید. بنابراین حتماً به مقالاتی که در رزومه‌تان نوشته‌اید، تسلط کامل داشته باشید تا بتوانید درباره‌ی روش‌شناسی و نتایج آن صحبت کنید.
۵. چه ایده پژوهشی در ذهن دارید؟
بعضی از اساتید علاقه دارند بدانند که شما در مورد پروژه ی آینده فکر کرده‌اید یا نه. لازم نیست ایده‌ای فوق‌العاده داشته باشید؛ همین که نشان دهید تفکر پژوهشی دارید، کافی‌ست.
۶. نقاط قوت و ضعف خود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مثلاً می‌توانید بگویید: «در کار تیمی و تحلیل داده قوی هستم، ولی در ارائه شفاهی هنوز نیاز به تمرین دارم و روی آن کار می‌کنم.»
۷. چه برنامه‌ای برای بعد از دکتری دارید؟
داشتن یک چشم‌انداز مشخص، مثل ادامه‌ی فعالیت در دانشگاه یا ورود به صنعت، نشان‌دهنده‌ی هدفمند بودن شماست و می‌تواند اعتماد استاد را جلب کند. البته پاسخ به این سوال می تواند مقداری پیچیده باشد. به صورت کلی اساتید دانشگاهی علاقه دارند از شما بشنوند که آینده ی خود را در دانشگاه می بینید. اگر قصد ادامه ی فعالیت در صنعت و به صورت کلی خارج از محیط دانشگاهی را دارید و برایتان مهم است که از ابتدا بتوانید شفاف با استادتان ارتباط داشته باشید، سعی کنید استادی را انتخاب کنید که با رویکرد شما برای آینده ی حرفه ای شما همخوانی داشته باشد.
۸. آیا تجربه‌ی کار در محیط بین‌المللی دارید؟
اگر قبلاً با تیم‌های چندملیتی کار کرده‌اید یا تجربه‌ی همکاری در فضای بین‌المللی دارید، حتماً با مثال‌های واقعی توضیح دهید که چطور با تفاوت‌ها کنار آمدید.
۹. چه انتظاری از استاد راهنما دارید؟
انتظاراتی مثل داشتن بازخوردهای شفاف، جلسات منظم، و حمایت از رشد فردی و حرفه‌ای می‌تواند نشان دهد که فردی جدی و مسئولیت‌پذیر هستید.
۱۰. آیا سؤال یا نظری درباره ی پروژه دارید؟
حتماً یک یا چند سؤال خوب آماده داشته باشید. مثلاً بپرسید که “آیا در پروژه فعلی امکانی برای همکاری بین‌المللی وجود دارد؟” یا “استاد معمولاً از دانشجوهایش چه نوع خروجی‌هایی (مقاله، کنفرانس، اختراع) انتظار دارند؟”. اگر در مورد حقوق، فاند، و فرهنگ تیمی مرکز تحقیقات یا آزمایشگاه صحبتی نشده، حتما در مورد آن ها از استاد سوال بپرسید.
جمع‌بندی:
با آمادگی برای این سؤالات، می‌توانید در مصاحبه‌های اپلای دکتری با اعتماد به نفس ظاهر شوید و خودتان را فردی حرفه‌ای و متعهد نشان دهید. فراموش نکنید که فقط داشتن رزومه قوی کافی نیست؛ نحوه ی ارائه ی آن هم بسیار مهم است.
